Black Friday to okazja dla specjalistów marketingu, aby wykorzystać nasze słabości. Stosują oni techniki takie jak efekt ramowania, presja społeczna i strach przed stratą, aby skłonić nas do zakupów. Dodatkowo nowoczesne rozwiązania technologiczne typu buy now, pay later ułatwiają nam podjęcie decyzji i sprawiają, że kupujemy więcej.
Każdego roku konsumenci wydają w okresie Black Friday coraz więcej. W Polsce, według raportu firmy PayPo, co piąty konsument (21 proc.) wydaje w tym okresie od 501 PLN do 750 PLN. O 55 proc. wzrosła średnia wartość transakcji online w Black Week w Polsce w 2022 r. w porównaniu do zwykłego okresu sprzedażowego. W Black Friday, wg raportu firmy Admitad, wzrost zamówień przez internet wyniósł 37 proc. r/r, natomiast w całym Black Week 36 proc. r/r.
Black Friday jest fenomenem, który łączy w sobie elementy ekonomii behawioralnej i psychologii społecznej. Specjaliści od marketingu wykorzystują kilka dobrze znanych w psychologii poznawczej zjawisk.
– Efekt podczepienia i zachowania stadne to dwa zjawiska, które mogą wpływać na zachowania konsumentów podczas Black Friday.

Efekt podczepienia sprawia, że jesteśmy bardziej skłonni do podjęcia działania, jeśli widzimy, że robią to inni. Efekt podczepienia może wystąpić, gdy obserwujemy, że duża liczba osób robi zakupy w okresie wyprzedaży. Budzi się w nas przekonanie,, że jest to modne lub nawet konieczne.

Nasze zachowania są też kształtowane przez opinie lub zachowania innych ludzi. Zachowanie stadne może wystąpić, gdy widzimy, że inni ludzie ustawiają się w kolejkach do kas lub noszą produkty, które są w promocji. Może to skłonić nas do naśladowania ich zachowań.
Efekt niedostatku i strach przed utratą (FOMO) są także silnymi motywatorami
zakupów w okresach wyprzedaży. Konsumenci często dokonują zakupów z
obawy, że mogą przegapić wyjątkową okazję. Efekt niedostatku przejawia się w przekonaniu, że rzeczy są bardziej wartościowe, gdy są trudno dostępne. Sposób
Hasło„Ostatnia szansa” „Jednorazowa oferta”, może wpłynąć na decyzje zakupowe.a oferty ograniczone czasowo, tworzą poczucie pilności, gdyż pojawia się obawa przegapienia okazji, która przyspiesza decyzje zakupowe.
Nowe technologie i system zakupów „Kup teraz, zapłać później”, które zapewniają łatwość transakcji i minimum formalności pozwala na natychmiastową gratyfikację i odsunięcie w czasie niedogodności psychologicznych związanych z wydaniem pieniędzy. Nowoczesne technologie ułatwiają zakupy,
jednak mogą prowadzić do nadmiernego wydawania, a w rezultacie zadłużania się.

Na podstawie Ekonomia zakupów pod lupą: Efekt Black Friday www.pie.net.pl, numer 47/2023